พุทธจริยธรรมเทคโนโลยีการแพทย์สมัยใหม่ กรณีศึกษา : เซลล์ต้นกำเนิด

โดย สุธิดา งามเลิศ

                การศึกษาวิจัยเรื่อง “พุทธจริยธรรมเทคโนโลยีการแพทย์สมัยใหม่ กรณีศึกษา : เซลล์ต้นกำเนิด” มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1.) ศึกษาความหมายของวิธีการและผลกระทบของการใช้เซลล์ต้นกำเนิด (2.) การศึกษาทัศนะและข้อโต้แย้งต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเซลล์ต้นกำเนิด (3.) ศึกษาทัศนะของพระพุทธศาสนาต่อเซลล์ต้นกำเนิด โดยทำการศึกษาและเก็บรวบรวมข้อมูลกับกลุ่มตัวอย่างด้วยวิธีการสัมภาษณ์แพทย์ในสังกัดมหาวิทยาลัยมหิดลที่ทำการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับเซลล์ต้นกำเนิด ผู้ป่วยที่รักษาด้วยเซลล์ต้นกำเนิด และพระภิกษุที่ให้แนวความคิดเกี่ยวกับจริยธรรมการวิจัยที่เกี่ยวข้องกับเซลล์ต้นกำเนิด จำนวนทั้งสิ้น 13 คน/รูป

                จากการศึกษาพบว่า แพทย์ส่วนใหญ่ทราบถึงศักยภาพที่ดีของเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อน (Embryonic Stem Cell) แต่ด้วยปัญหาทางด้านจริยธรรม จึงยังไม่มีการนำเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมาใช้ในการรักษาทางคลินิค ซึ่งตามทัศนะของพระพุทธศาสนาถือว่า ชีวิตเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่เชื้อของบิดาผสมกับเชื้อของมารดาแล้วเกิดการปฏิสนธิ ดังนั้น แม้เซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนจะอยู่ในหลอดแก้วก็ถือว่าชีวิตหนึ่งชีวิตได้เกิดขึ้นแล้ว จึงถือว่าการนำเซลล์ต้นกำเนิดมาใช้เป็นการกระทำผิดศีลข้อที่หนึ่งคือ เว้นจากการทำลายชีวิต แต่ถึงอย่างไรก็ตาม การนำเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนมาใช้ในการรักษาโรคก็ยังเป็นที่ต้องการของผู้ป่วยบางรายที่มีความหวังในการรักษาให้หายจากโรคโดยการใช้เซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อน

                นอกจากเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนแล้ว ยังมีเซลล์ต้นกำเนิดอีกประเภท ซึ่งการนำเซลล์ชนิดนี้มาใช้จะไม่ถือว่าผิดศีลข้อที่หนึ่ง เนื่องจากไม่มีองค์ประกอบการเริ่มต้นของชีวิตมนุษย์ ซึ่งเซลล์ต้นกำเนิดชนิดนี้เรียกว่า เซลล์ต้นกำเนิดผู้ใหญ่ (Adult Stem Cell) เซลล์ชนิดนี้จะได้จากการบริจาคของผู้เต็มใจและยินยอมบริจาค เพื่อใช้ประโยชน์ในการรักษา และสำหรับบางคนก็สามารถใช้เซลล์ต้นกำเนิดผู้ใหญ่จากไขกระดูกสันหลังของตนเองในการรักษาได้ ถึงแม้การนำเซลล์ต้นกำเนิดประเภทนี้มาใช้ในการรักษาโรคจะมีปัญหาจริยธรรมเกี่ยวกับการทำลายชีวิตก็ตาม แต่ยังคงมีปัญหาจริยธรรมประการอื่น เนื่องจากแพทย์หรือกลุ่มบุคคลที่ต้องการแสวงหาผลกำไรได้นำทฤษฎีหรือข้อมูลที่ยังไม่มีการยืนยันทางการแพทย์ รวมถึงการปิดบังข้อเท็จจริงบางประการ เพื่อใช้ในการโฆษณาหลอกลวงประชาชน และสำหรับการเก็บเซลล์ต้นกำเนิดผู้ใหญ่จากสายสะดือ (Umbilical Cord Blood) แพทย์ส่วนใหญ่มีความคิดเห็นว่า ไม่มีความจำเป็น เนื่องจากการนำเซลล์ต้นกำเนิดจากสายสะดือมาใช้ในการรักษานั้นมีโอกาสเป็นไปได้น้อยมาก จึงทำให้เสียค่าใช้จ่ายโดยไม่มีความจำเป็น แต่หากเป็นการเก็บเซลล์ต้นกำเนิดจากสายสะดือแล้วนำมาลงทะเบียนไว้ที่สภากาชาดไทย เพื่อช่วยเหลือผู้อื่นที่เจ็บป่วยถือเป็นสิ่งที่น่าสนับสนุน ซึ่งในมุมมองของพระพุทธศาสนาถือว่า การกระทำดังกล่าวเป็นการช่วยเหลือผู้อื่นให้พ้นทุกข์ ถือเป็นกุศลธรรมอันดีงามควรค่าแก่การยกย่องและการสนับสนุน

ดาวน์โหลดเอกสาร
ค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเติมที่ :    http://www.li.mahidol.ac.th/  หรือ

ห้องสมุดแพทย์หญิงคุณอรวรรณ คุณวิศาล วิทยาลัยศาสนศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล